Pasaj'a Git
Tüm din ve geleneklerde varlığını sürdüren oruç, kişinin sabrını sınayan ve bedensel sağlığa katkı sunan bir ibadettir. Siz de farklı oruç geleneklerini öğrenerek ufkunuzu genişletebilirsiniz. Ramazan’da yapılması gerekenler hakkında bilgi toplayarak bu süreci daha sağlıklı geçirebilirsiniz. Pasaj’da bulabileceğiniz elektrikli mutfak aletleri ile hem iftara hem sahura kısa sürede lezzetli tarifler hazırlar, zamandan ve enerjiden tasarruf edersiniz.
Oruç Nedir?
Oruç, 1 gün içinde başta besinler olmak üzere önceden belirlenmiş bazı unsurlardan uzak durmaktır. Bu uzak durma eyleminin günün hangi saatleri arasında gerçekleştirileceği ise orucun türüne göre değişkenlik gösterir. Gün sonunda yasak kalkar ve kişi, standart düzenine döner. Örüntüsel bir eylem olan orucun toplam kaç gün süreceği yine türüne göre değişkenlik gösterir. Orucun günlük olarak başlayıp bitmesinin sırrı da adında gizlidir. Oruç kelimesinin anlamı günlük demektir. Dolayısıyla orucu 1 günden uzun süre devam ettirmek doğru değildir.
Türkiye’de en çok bilinen ve yaygın olarak tutulan, Ramazan orucudur. İslam dini ve geleneğine göre sağlıklı ve yetişkin bireyler için Ramazan’da oruç tutmak, farz ibadetler arasında yer alır. Hicrî takvime göre Ramazan ayının başından sonuna kadar devam eden ibadette her gün güneş doğmadan önce sahura kalkılır ve yemek yenir. Güneş batarken de yeniden yemek yemek üzere iftar yapılarak oruç açılır. Bu ibadette gün boyu su dâhil hiçbir gıda maddesi tüketilmez. Vücuda besleyici ve güçlendirici takviyeler alınmaz. Ayrıca bu süre zarfında kötü sözlerden, dedikodudan, cinsel ilişkiden ve kavga gibi tetikleyici unsurlardan kaçınmak gerekir. Çünkü Ramazan orucuyla manevî temizlik hedeflenir.
Farklı din ve geleneklerde de oruca rastlamak mümkündür. Bu dinler semavî, beşerî veya modern olabilmektedir. Günümüzde çok sayıda uygulayıcısı bulunan bir beslenme şekli olan aralıklı oruç da kısmen bu kategoride yer alabilir. Oruç diyeti olarak da bilinen bu gibi uygulamalar, tüm gelenek ve zamanlarda söz konusu olgunun varlığına işaret eder.
Oruçla İlgili Gerçekleştirilen Ritüeller Nelerdir?
İslam dininde Ramazan orucu için sahura kalkmak ve iftar yapmak, başlıca ritüellerdir. Bu yemek sofralarının kalabalık olması uygun görülür. Mümkünse bütün aile bir arada olmalı, zaman zaman akraba ve komşularla da toplanılmalıdır. Bereketi artıracağına inanılan bu birlik, sevgi bağını da güçlendirerek manevî temizlik hedefine katkı sağlar. Ayrıca Ramazan ayının içinde bulunan ve Kadir gecesi olarak bilinen özel gün de Müslümanlar için ibadet zamanıdır. Ramazan ayı bittiğinde oruç bırakılır ve 3 gün bayram yapılır.
Hristiyanlıkta Hz. İsa’nın çarmıha gerildiği cuma ve öldürülmesi için istişare yapılan çarşamba günlerinde oruç tutulduğu görülmektedir. Mezheplere göre değişen Hristiyan oruçları arasında Paskalya ve Noel öncesi tutulanlar da mevcuttur. Noel orucunun 43 gün sürdüğü bilinir.
Yahudiliğin en büyük orucu Yom Kippur’dur. Yom Kippur orucunda 25 saat boyunca hayat durur. Yeme, içme ve cinsel ilişkinin haricinde sosyal faaliyetler de kısıtlanır. Büyük kefaret orucu olarak yerine getirilen bu ibadetin amacı, tüm günahlardan tövbe ederek arınmaktır. Nisanın 15’inde başlayan ve 8 gün süren Hamursuz Bayramı da Yahudiler için önemlidir. Tüm mayalı gıdaların evden uzaklaştırıldığı bu oruç türünde hamur tüketilmez. Yahudilikte deri giymemeyi ve yıkanmamayı gerektiren farklı oruç çeşitlerinin olduğu da bilinir.
Hinduizm’de Navratri ve Maha Shivaratri gibi festivallerde oruç tutulur. Budizm ve Sikhizm’de de oruca rastlamak mümkündür. Hindistan’daki Jainizm dini de gönüllü kutsal ölüm orucu gibi farklı ritüelleriyle tanınır.
Neden Oruç Tutulur?
Orucun başlıca amacı arınmaktır. Tüm din ve geleneklerde görülmesinin sebebi budur. Çoğunlukla senede bir defa gerçekleştirilen büyük oruç ritüelleri, vücudun sağlığına kavuşması için önemlidir. Bu ibadet sayesinde yalnızca beden değil, ruh ve zihin de arınır. Manevî disiplin için bir fırsat olan ibadet, nefis kontrolünün, sabır ve iradenin güçlenmesini sağlar. Bu anlamda söz konusu ibadet, âdeta yeniden doğuşu temsll eder.
Birçok dinde bu ibadetin bir amacı da Tanrıya yaklaşmaktır. Tanrıya itaat ve dini emirleri yerine getirme gibi eylemlerle kişi, inancına sadık olduğunu ifade eder. Toplumsal dayanışma, birlik ve empatiyi de beraberinde getiren gelenek, kültürel bağlarını güçlenmesine yardımcı olur.
Kimler Oruç Tutabilir?
Ramazan orucu, sağlıklı yetişkin Müslümanlar tarafından tutulur. Ergenlik çağına, fiziksel ve cinsel olgunluğa erişmiş olan herkes bu ibadeti yerine getirebilir. Bu noktada bireyin bedensel, ruhsal ve zihinsel olarak bütüncül bir sağlığa sahip olması çok önemlidir. Aksi takdirde uzun saatler aç ve susuz kalmanın olumsuz etkiler doğurma riski mevcuttur.
Şeker başta olmak üzere kronik rahatsızlığı olan bireyler oruç tutamaz. Gün içinde alması gereken ilaçları bulunanlar ve bol su içmesi gereken böbrek hastaları da bu ibadetten uzak durmayı seçebilirler. Hamilelerin ve emziren annelerin besine ihtiyacı olduğundan oruç tutması önerilmez. Menstrual döngüsünü yaşayan kadınların da gün içinde aç ve susuz kalmaması daha iyi olur.
Oruç Tutmanın Faydaları Nelerdir?
Orucun sayısız faydası vardır. Bu faydaların hem fiziksel hem de ruhsal olduğunu söylemek mümkündür. Oruç faydalarından bazıları şunlardır:
- Vücudu dinlendirir.
- Sindirim sisteminin mola vermesini sağlar.
- Vücudu toksinlerden arındırarak detoks etkisi sunar.
- Enerjiyi depolamak ve mevcut kaynaklarını kullanmak amacıyla metabolizmayı yeniden düzenler.
- Kilo kontrolü sağlar.
- Kan şekerini düzenler.
- İnsülin duyarlılığını artırarak tip 2 diyabet riskini azaltır.
- Kalp sağlığını destekler.
- LDL kolesterolü düşürebilir.
- Stresi azaltarak ruhsal dinginlik ve huzur sağlar.
- Dayanıklılık ve sabır gibi özellikleri güçlendirir.
Orucu doğru tutarsanız sıralanan faydaları görmeniz mümkündür. Bu gibi faydalar, kişinin sağlığını olumlu yönde etkiler. Bu etkileri korumak ve Ramazan sonrasında da devam ettirmek için Turkcell Pasaj’da bulabileceğiniz sağlıklı yaşam ürünlerinden yardım alabilirsiniz.
Oruç Tutmanın Zararları Var mıdır?
Her Ramazan öncesinde beslenme uzmanları orucun nasıl tutulması gerektiğini anlatır. Çünkü yanlış uygulamaların son derece faydalı olan orucu zararlı hâle getirmesi mümkündür. Örneğin sahurda çok fazla yemek ve sonrasında uzun saatler aç kalmak, kan şekeri seviyesinde dengesizlik yaratabilir. Sahurda işlenmiş et ürünleri yemek ise gün içinde su ihtiyacını artırarak kişiyi zorlar. Ayrıca yine sahurda hemen yiyip yatmak; mide, sindirim ve uyku rahatsızlıklarına yol açabilir.
İftarda uzun süre aç kalmış mideye birden ve yüksek miktarda besin iletmek, kan şekerinin ani yükselişine yol açar. İftar sonrası yenen tatlı ve meyvelerin de benzerî olumsuz sonuçlar doğurması mümkündür. Dolayısıyla sahurda standart kahvaltınızı yapmanız ve iftarda ise her zaman tükettiğiniz akşam yemeklerini yemeniz tavsiye edilir. Aç kalmaktan korkarak tepkisel yeme davranışı geliştirmemeli, bu süreci iki öğün beslenme sistemi gibi düşünmelisiniz. Farklı olarak iftar ve sahur arasında normalden daha fazla su tüketmeye dikkat ederek gün içinde alamadığınız sıvı ihtiyacını giderebilirsiniz.
Oruç Açmak için Hangi Yemekler Hazırlanır?
Oruç açmak için hazırlanan yemeklere iftariyelik denir. İftariyelik tabağında çeşitli kuru meyveler bulunur. En meşhuru elbette hurmadır. Arap yarımadasında çok fazla yetişmesi sebebiyle İslamî oruç geleneğinin bir parçası hâline gelmiş olan hurma, iftar sofralarıın olmazsa olmazıdır. Kuru kayısı ve incir de sıkça tercih edilir. Bu meyvelerin amacı, enerjiyi toplamak ve mideyi yemeğe hazırlamaktır. Meyvenin yanı sıra kuruyemişlerin de iftariyelik tabağında yer alması mümkündür.
Orucun açılmasının ardından hafif yemekler tüketilmesi önerilir. Çorbalar, sebze yemekleri ve protein açısından yüksek gıdalar tavsiye edilir. Siz de Ramazan sofralarını birbirinden farklı yemeklerle süslemek için Turkcell Pasaj’da bulabileceğiniz mutfak gereçlerini kullanabilirsiniz. Kolay ve hafif menülerle iftar keyfini doruklarda yaşarsınız.
